Sosyal Öğrenme Kuramı ile ilgili Makale Paylaşım Ödevi

Bundan bir süre önce bir arkadaşım akşam izlediği bir belgeseldeki maymunların sosyal çevrede öğrendikleri davranışı bana anlatmıştı. Bende biraz araştırma yapınca bu ödev için arkadaşımın anlattığı örnek aklıma yattı, biraz araştırma yapınca farkettim ki sosyal öğrenme kuramı ile ilgili en çok kullanılan örnek buymuş.

5 Maymun'un Hikayesi

Bir kafes içerisine konulan 5 adet maymun ve kafesin ortasında sallanan bir ipin ucuna muz bağlanmıştır. maymunlardan birisi muzu aldığında kafes içerisindeki tüm maymunlar soğuk su ile yıkanmaktadırlar. Belli bir süre sonra sürekli olarak soğuk si ule yıkanan maymunlar artık muzu almaktan vazgeçerler, fakat  aralarında birisi almak istediğinde onu isteğinden vazgeçirmek için üzerine atlayıp döverler. Maymunlar bu durumu öğrendikten sonra kafesteki maymunlardan birisi dışarıdan başka bir maymun ile değiştirilir. İçeri yeni gelmiş olan maymun, kafesin ortasında yenmeyi bekleyen muzu gördüğünde almak için harekete geçer fakat diğer maymunlar hemen üzerine atlayıp onu döverler. Bu belli bir süre daha devam eder ve maymunlardan hiç birisi hatta yeni gelmiş olan bile muzu almaya çalışmaz. Bu durumdan sonra kafesin içerisinde soğuk su deneyimini yaşamamış maymunlar tek tek değiştirilir ve içeri gelen tüm yeni maymunlar kafes içerisindeki diğer maymunlar tarafından muzu almaması gerektiği hakkında eğitilir. Böylece sosyal çevre içerisinde maymunlar muzu almamaları gerektığini öğrenirler. Hatta içerideki maymunlardan hiç birisi soğuk su deneyimini yaşamamış hale geldiğinde bile maymunlar muzu almaya çalışan birisi olursa bile onun üzerine atlayıp döverler, ve neden yaptıklarını hiç bir zaman bilmezler sosyal çevre onlara öyle yapmaları gerektiğini öğretmiştir. Böylece hiçbirisi muzu almak için harekete geçmez. Yukarıdaki video'da bu durumu gösteren güzel bir animasyon:

Kaynaklar:

1. Stephenson, G. R. (1967). Cultural acquisition of a specific learned response among rhesus monkeys. In: Starek, D., Schneider, R., and Kuhn, H. J. (eds.), Progress in Primatology, Stuttgart: Fischer, pp. 279-288. 
2. Mentioned in: Galef, B. G., Jr. (1976). Social Transmission of Acquired Behavior: A Discussion of Tradition and Social Learning in Vertebrates. In: Rosenblatt, J.S., Hinde, R.A., Shaw, E. and Beer, C. (eds.), Advances in the study of behavior, Vol. 6, New York: Academic Press, pp. 87-88:

Kaynakları tararken benzer fakat farklı başka bir örnek daha buldum:

http://www.context.org/ICLIB/IC09/Myers.htm

Bu örnek'de bir adada bulunan maymun kolonisi patateslerin yıkandığında daha lezzetli olduklarını farkedip öğrenen maymunları anlatmaktadır. Yine benzer şekilde maymunlar sosyal çevre içerisinde öğrenirler. 

Kaynak: springerlink.com